Integracja sensoryczna jest terminem, na który coraz większą uwagę skupiają zarówno rodzice i opiekunowie, jak i psychologie i pedagodzy szkolni. Jednym z zagadnień, obok zaburzeń warunkujących z nieprawidłowości SI, jest ich diagnozowanie. Rozpoznanie przypadku ma miejsce podczas kompleksowych badań, które wykonuje specjalnie wykwalifikowany w dziedzinie SI terapeuta. W zależności od stopnia złożoności problemu, proces diagnostyczny zazwyczaj odbywa się na trzech lub czterech spotkaniach. Ostateczny czas jest jednak uwarunkowany stopniem współpracy dziecka oraz poziomu jego skupienia i samopoczucia.
Integracja sensoryczna przejawia się charakterystycznymi zaburzeniami. Aby możliwe było ich zdiagnozowanie, konieczne jest przeprowadzenie stosowanych badań, które są wieloetapowe. Na pierwszy ogień idzie wywiad z rodzicami/opiekunami. Terapeuta zadaje pytania dotyczące przebiegu ciąży, jak i porodu, sposobu, w jakim rozwijało się dziecko. Konieczne będą odpowiedzi na pytania związane z przebytymi chorobami oraz innymi dolegliwościami zdrowotnymi, z jakim borykał się malec. Jeśli przebywa pod opieką specjalistów, np. neurologów czy psychologów, warto aby na pierwszym spotkaniu pokazać terapeucie informacje dotyczące przebiegu leczenia.
Kolejnym etapem diagnozującym integrację sensoryczną są specjalnie przeznaczone w tym celu kwestionariusze. Rodzice zostaną poproszeni o wypełnienie dokumentu, który stanowi ważny element procesu diagnostycznego. W dalszej kolejności konieczne będzie wykonanie prób klinicznych. Dziecko na prośbę terapeuty zostanie poproszone o wykonanie kilku zadań, których celem jest wyeliminowanie lub potwierdzenie występowania zaburzeń integracji sensorycznej oraz sprawdzenie, w jaki sposób radzi sobie z napięciem mięśniowym, koordynacją czy równowagą.
Aby sprawdzić, jak funkcjonuje integracja sensoryczna u dziecka, konieczne będzie przeprowadzenie stosownych testów. Warunkiem ich wykonania jest wiek, albowiem mogą być wykonane u dziecka, które skończyło cztery lata. Ich zadaniem jest sprawdzenie koordynacji oraz płynności ruchowej ciała, czucia ciała, równowagi oraz pracy dłoni. W przypadku smyków poniżej czwartego roku życia oraz u dzieci z upośledzeniem umysłowym, badanie może być przeprowadzone za pomocą prób oraz obserwacji aktywności ruchowej dziecka na specjalnie przeznaczonej w tym celu sali terapeutycznej.
Ostatnim etapem jest podsumowanie diagnozy, które obejmuje konsultację z rodzicami na temat uzyskanych wyników i wniosków płynących z przeprowadzonej diagnozy. Terapeuta na spotkaniu przedstawi program terapeutyczny dla dziecka.